پشمینه بافت

پیشنهاد: "وقتی میخوای یک مقاله رو ترجمه کنی (مثلا مقاله science) همه مقاله رو بگیر بریز تو google translate بعد ترجمه‌شو بگیر بریز تو word. بعد جمله‌هاشو راست و ریست کن! من همیشه همین کارو می‌کنم. خیلی هم سرعتم جلو میفته."*

سوال1: چه تصوری از یک مقاله science دارید. فقط در یک بند توضیح بدهید.

سوال2: چه تصوری از دستور زبان دارید؟

سوال3: چه تصوری از ترجمه دارید؟

سوال4: چه تصوری از google translate دارید؟

سوال5: ...

سوال6: ...

*پیشنهاد واقعی یک مهندس شیمی با مدرک فوق لیسانس از دانشگاه اصفهان! (من اعتراف می‌کنم که از دسته آدم‌هایی هستم که قضاوت عقلم بستگی مستقیمی با چشمم دارد! حداقل انتظار من این است که بین کسی که در یکی از دانشگاه‌های خوب ایران درس خونده و کسانی که از این مدرسه غیرانتفاعی‌هایی که اسمشان را می‌گذارند دانشگاه فارغ التحصیل میشوند، فرق اساسی باشد.)

پینوشت: یکی دو هفته پیش وقتی داشتم با یک مقاله science در مورد شبکه‌های عصبی –کامپیوتر- کشتی می‌گرفتم این پیشنهاد را شنیدم. برای اولین بار در عمرم چیزی را ترجمه کردم که نه فارسی متن را فهمیدم و نه انگلیسیش را و خانم همسایه پیشنهاد داد که این کار را بکنم.

پینوشت بعدی: لطفا بعضی حرفها را نزنید. باور کنید مجبور نیستید.

 ***

ترجمه معادل نویسی کلمات نیست. آنچه در ترجمه منتقل می‌شود معناست و تولید معنا فرآیند پیچیده‌ای است که ابزار ترجمه گوگل –به ویژه در مورد زبان فارسی- قادر به بازسازی آن نیست یا هنوز قادر به بازسازی آن نیست. کل بحث ترجمه جدال و جنگ زیادی به پا کرده و موضوع به این سادگی نیست که شما متن را به ابزار ترجمه گوگل بدهید و بعد معادل ساخته شده را از لحاظ دستور زبان فارسی درست کنید (که حتی این کار هم شدنی نیست) و تمام. مثال ساده؟ هزار چیز در هر زبان هست که قابلیت ترجمه کلمه به کلمه ندارند و باید برایشان معادل ساخت. مثلِ؟ ضرب المثل‌ها و هزاران هزار چیز دیگر. دقیقا به همین علت است که شما اگر متن ترجمه شده از انگلیسی به فارسی را بخوانید و ترجمه همان متن را این بار از آلمانی به فارسی بخوانید، زمین تا آسمان با هم فرق میکنند. زبان یک مجموعه بسیار سیال است و ابزار ترجمه گوگل در این مورد واقعا ناکارآمد است. لطفا به خودتان احترام بگذارید و مثل خانم همسایه از این کارها نکنید. 

مقاله‌های science زیادی را تا امروز ترجمه کرده‌ام که فقط خواندن این مقاله‌ها کافیست تا آدم شگفت زده بشود اما اشاره به یکی از این مقاله‌ها کاملا مناسب این بحث است. مقاله را چهار نفر اتریشی نوشته بودند اما به زبان انگلیسی. مقاله در مورد حذف بودجه بود از سیستم‌های مدیریتی و من را که هیچ سوادی در این زمینه ندارم کاملا مجذوب کرد. اما چیزی که در مورد این مقاله مهم است مقاله را چهار نفر اتریشی (آلمانی زبان) به انگلیسی نوشته بودند. اول که شروع به خواندن متن کردم هیچ توجهی به اصلیت نویسندگان مقاله نکرده بودم و مدام با خودم فکر می‌کردم چه مقاله سختی است، چقدر خواندش وقت گرفت و مدام از خودم می‌پرسیدم من که انگلیسی می‌خوانم اما چرا مدام به دیوار زبان آلمانی برخورد می‌کنم (متن انگلیسی می‌خواندم اما ذهنم متن را آلمانی می‌دید). جواب ساده بود: نویسندگان مقاله آلمانی زبان بودند و متن به انگلیسی اما با ساختار مسلط زبان آلمانی نوشته شده بود. حالا توجه کنید در این آشفته بازار و با این پیچیدگی‌های زبانی کسی بیاید اینطور به ابزار –در حال حاضر- احمقانه‌ای مانند ابزار ترجمه گوگل متوسل بشود.

واویلا...