پشمینه بافت

بلوچی

یک نمایشگاه از فرش‌های بلوچی که قرار است از 22 تا 26 سپتامبر 2010 در ایتالیا برگزار بشود. (چه عجب بالاخره یکی پیدا شد برود سر وقت بافته‌های بلوچی!) مجموعه متعلق به David Sorgato است که اخیرا جمع آوری شده است. این جناب اولین نمایشگاهش از بافته‌های بلوچی را در سال 2007 در میلان برپا کرده و گویا نمایشگاه موفقی هم بوده است.

 جانمازی بلوچی 71×113  سانتی‌متر، حدودا 1900 میلادی

 

 قالیچه بلوچی، حدودا 1870، 88×141 سانتی‌متر

(این هم سجاده‌ی یا قالیچه‌ی نماز است. نقش درختی  که در وسط قالیچه بافته شده از دید من خیلی منحصر به فرد است. قبل این چنین نقشی با چنین نزدیکی به واقعیت درون یک سجاده‌ی نماز بلوچی ندیده بودم. بلوچ‌های سنی مذهب در رعایت اصول و دستورات اسلام پایبندی بیشتری نسبت به شیعیان دارند. به همین دلیل در بافته‌های بلوچی کمتر تصویری نزدیک به واقعیت دیده می‌شود. در مورد قالیچه‌های نماز سخت گیری‌ها دو چندان می‌شود و همه نقوش و تصاویر تجریدی و هندسی هستند.)

 جانمازی بلوچی 92×162، حدودا 1870 میلادی

(من نمی‌دانم قدمت قالیچه‌ها را بر چه اساس تعیین می‌کنند. قطعا برای این تعیین زمان از روش کربن 14 استفاده نشده است. اما از دید من با توجه به نقشی که درون محراب قالیچه جای گرفته قدمت این قالیچه آنچه که ذکر شده نیست و اتفاقا قالیچه در زمانی بسیار نزدیک‌تر بافته شده است. (این کاملا یک نظر شخصی است و هر ایرادی بر آن وارد است ولی من می‌توانم از ایده و نظرم دفاع کنم.))

 

 قالیچه بلوچی، حدودا 1890، 105×142

(اصل نقشی که در حاشیه بافته شده ترکمنی است و اصلا به خط ترکمنی معروف است. خروس(؟)های نقش شده بر زمینه را ببینید. (بلوچ یا بلوک به معنای تاج و کاکل است.) هشت ضلعی‌های نقش شده بر زمینه هم می‌توانند اصالتی ترکمنی داشته باشند و از بافته‌های ترکمنی گرفته شده باشند. یک تاریخ هم روی زمینه دیده می‌شود. سگ با وفا، ضامن امنیت هم روی زمینه نقش شده است. بافته شدن شانه‌ها بر بالای زمینه می تواند نشان دهنده‌ی سرجهازی بودن قالیچه باشند (این عبارت مربوط به نقش شانه از من نیست و نقل قول است).)

 

 بلوچ خراسان 1860، 96×110 سانتی‌متر

(به چگونگی نقش شدن بته‌ها دقت کنید. فکر کنم فقط بلوچ‌ها هستند که بته را بدین شکل نقش می‌کنند: شکسته و مضرس با چنان کجی خاصی در گردن نقش. نقوش درختی که شبیه به سروهایی هستند که زمان بچگی نقاشی می‌کردیم، اصولا این نقش بته را در بافته‌های بلوچی همراهی می‌کنند. توجه داشته باشید این همراهی درخت و بته هم خاص بلوچ‌ها است و در بافته‌های مثلا کردها یا افشارها یا لرها دیده نمی‌شود یا من ندیدم.)

 

 

 

 

 

کیف بلوچی از نوع بزرگش، 79×102 سانتی‌متر، اوایل قرن بیستم

(نمی‌دانم و هنوز نفمیدم که طاووس نزد بلوچ‌ها به چه معناست. جالب است که بدانید قو پرنده بومی استان سیستان و بلوچستان بوده است اما طاووس نه! (حتی نه در کل منطقه‌ای که همه‌ی بلوچ‌های ایران و پاکستان و افغانستان در آن ساکنند.) اینکه چطور طاووس وارد بافته‌های بلوچ شده و چطور اصولا روی کیف‌های (چنته‌ها و خورجین‌ها) بلوچی جای تقریبا ثابتی را به خودش اختصاص داده، هنوز برای من نامعلوم است.)

 

منبع: همچنان سایت جوزان

مطالبی که درون پرانتزها نوشته شده‌اند، به قلم خودم هستند و ربطی به اصل مطلب در سایت جوزان ندارند.

+ نوشته شده در  پنجشنبه ۱۳۸۹/۰۴/۱۷ساعت 12:27  توسط آرزو مودی   |