قاليچههاي نماز

"قاليچههاي نماز در کشورهاي مسلمان به کار ميروند و سالهاست که بافته ميشوند.(در تمام مناطق فرشبافي در شرق و بخشي از چين اين نوع دستبافته را ميبافند) مسلمانان 5 نوبت در روز نماز ميگزارند و همواره بايد اين نماز در جايي پاک گزارده شود. قاليچههاي نماز مکان تميز را در مساجد تامين ميکنند و مسلما در خانه و هر جاي ديگري نيز ميتوانند چنين نقشي داشته باشند. قاليچههاي نماز عموما در سه اندازه بافته ميشوند. اول cm80×120 که از جمله اندازههاي رايج در بين عشاير است که هم کوچک است و هم حمل و نقل راحتي دارد، دوم cm90×150 اندازه فارسي ذرع و نيم که در زبان ترکي به آن "نمازليک يا نمازليق" (Namazlik) ميگويند و همان قاليچهي نماز معنا ميدهد، سوم کلمه ترکي seccadeh که عموما همان معناي قاليچه نماز را ميدهد که از کلمه عربي به معناي کرنش و احترام گرفته شده است. اين کلمه امروزه در زبان ترکي صرفا به اندازهي cm120×180 اشاره ميکند که در زبان فارسي دوذرعي (البته کمي درازتر) را معادل آن به کار ميبرند. (صفحه 30 را ببينيد.) ايرانيان نيز کلمه سجاده را در مناطقي مانند همدان و تبريز که بيشتر جمعيت آن ترکي زبان هستند، استفاده ميکنند که معادل اندازهاي خاص را در زبان عرف به خود گرفته است و بدان معنا که در اصل هست، به کار نميرود."
پی نوشت:
۱. بنا به قانون وبلاگم این چند پست اخیر، یعنی درست بعد از اتفاقات 22 خرداد، نقض قوانین به شمار میروند. ولی واقعا هنوز هم دست و دلم چندان به نوشتن و با خیال آسوده به مسائل همیشه فکر کردن، نمیرود. ولی برای عوض شدن حال و هوا و اینکه اگر یک تازه وارد به اینجا سربزند از خودش نپرسد چرا اسم این وبلاگ "پشمینه بافت" است. بنابراین امروز یک پست با حال و هوای اصلی وبلاگ گذاشتم.
۲. عکس و مطلب نوشته شده بین "" از کتاب Oriental Carpet Design نوشته P.R.J Ford گرفته شده است. (ترجمه خودم!)
۳. اول قصد داشتم عکس یک سجاده قمی را بگذارم. از دید من زیباترین سجادههای نماز توی قم بافته میشوند ولی بعد فکرش را کردم دیدم مطمئنا به راحتی میتوانید سجادههای قمی را توی هر گوشه و کناری پیدا کنید. حتی توی اینترنت. اما مطمئنا این شکل قالیچه را تا حالا ندیدهاید, یا اینکه کمتر دیدهاید.
۴. این بافته که به قول نویسنده کتابی به نام سجاده خانواده (چیزی معادل پفک یا پیتزای خانواده) خوانده شده است. یک بافته قیصری، بافت ترکیه است با اندازه 85×222 سانتی متر و رجشمار ۱۲۵۰۰۰ گره در مترمربع . البته آقای فورد توضیح میدهد که استفاده از کلمه خانواده برای چنین بافتهای جایز نیست، زیرا افراد یک خانواده مسلمان، اعم از زن و مرد، در یک صف نماز نمیخوانند و محتملا چنین بافتهای برای صفی از نمازگزارانی هم جنس، در مکانی خاص (مثلا نمازخانهی یک قصر)، استفاده میشده است.