پشمینه بافت

فرش قشقایی - 160 × 290 سانتیمتر - اواسط قرن نوزدهم

عکس را اینجا ببینید.

بد نیست از خودمان بپرسیم ترنجی شبیه به ترنج فرش‌های بخشایش وسط این تحفه جلوه فروش قشقایی چه می‌کند؟ یک بافته قشقایی با این زمینه سفید درخشانش و این رنگ آمیزی که نسبت به رنگ‌آمیزی‌های معمول قشقایی‌ها سبک‌تر و سرخوش‌تر است (شاید به دلیل استفاده از رنگ سفید زمینه که باعث می‌شود همه چیز جلوه‌ای صد چندان پیدا کند) باید در میان این بافته‌ها تحفه‌ای باشد.

سرترنج‌ها با آن نقش سماوری که در دل دارند هم فرم دیگری هستند که از نقطه‌ای دیگر به عاریت گرفته شده اند. ترنج‌های بخشایش اصولاً سرترنج ندارد و بزرگ‌تر بافته می‌شوند. عادت داریم آن نقش سماوری را در میان حاشیه ماهی‌درهم‌های تبریز و بیرجند ببینیم و پیش از این ندیده بودم آن را در سرترنج جای بدهند. این بافته به ما می‌گوید که یک چهل تکه عاریتی است که احتمالاً فقط بافنده‌ای قشقایی آن را بافته است.

اگر از من می‌پرسیدند می‌گفتم اجرای ماهی‌درهمش شباهت بسیار زیادی به کارهای فراهان دارد. صد البته که قشقایی‌ها هم ماهی‌درهم می‌بافند اما اجرای ماهی درهمشان متفاوت از این چیزی است که در این بافته می‌بینید.